Tolken
De mondelinge vertaling van een gesproken boodschap
WELKE TOLKTECHNIEK KIEZEN?
SIMULTAANTOLKEN  |
|
| Voordelen | Nadelen |
| Tijdswinst want simultaan | Duurder |
| Grote flexibiliteit en luistercomfort | Meer plaats nodig door de tolkcabines |
| Goed begrip van het origineel | |
| Betere vergaderdiscipline | |
| Integrale en zeer betrouwbare vertaling | |
| Aanwezigheid van een technicus | |
| Typische toepassingen: conferenties, colloquia, seminaries, vergaderingen, persconferenties | |
| CONSECUTIEF TOLKEN |
|
| Voordelen | Nadelen |
| Kostenbesparing | Opsplitsen en verlenging van de uiteenzetting |
| Plaatsbesparing | Beperking tot een enkele taal |
| Beperktere keuze aan tolken | |
| Typische toepassingen: tweetalige vergaderingen, in besloten kring, inhuldigingen | |
| FLUISTERTOLKEN |
|
| Voordelen | Nadelen |
| Kostenbesparing | Minder precies en minder integraal |
| Tijdsbesparing | Beperkt tot twee toehoorders |
| Meerdere personen spreken gelijktijdig | |
| Origineel is vaak moeilijk te begrijpen | |
| Typische toepassingen: onderhandelingen, bezoeken, 1 of 2 personen die vertaling nodig hebben | |
EEN KWALITEITSVOLLE TOLK IS ...
VEELGESTELDE VRAGEN
• Waarom werken tolken altijd met twee per taal?
Tolken is een vak dat enorm veel concentratie en mentale inspanning vergt. Studies met hersenscans hebben aangetoond dat tolken na luchtverkeersleiders de meest intense mentale activiteit vertonen. Bijgevolg werkt een tolk over het algemeen per beurten van 20 of 30 minuten vooraleer door een collega te worden afgelost. De rustende tolk blijft echter opmerkzaam en helpt zijn collega indien nodig door cijfers, namen en gespecialiseerde terminologie te noteren.
• Welke uitrusting kiezen?
Simultaantolken vereist materiaal. Men dient voor elke doeltaal over een geluidsdichte cabine te beschikken waarin twee tolken werken die uitgerust zijn met consoles en micro’s. De vertaling wordt via infraroodgolven doorgestuurd naar de luisteraars. Zij hebben een koptelefoon en een ontvanger waarop ze de gewenste taal kunnen selecteren. Voor het consecutief tolken en fluistertolken is geen materiaal nodig, maar veel hangt af van de mate waarin het origineel goed verstaanbaar is. Geluidsversterking in de zaal of een mobiele uitrusting kunnen in dit geval nuttig zijn.
• Waarom geen mobiele uitrusting gebruiken, die heel wat goedkoper is?
Met het mobiele systeem (InfoPort of Tourguide) zitten de tolken niet apart. Beeld u een uren durende vergadering in waar men naast de spreker het gefluister van alle tolken in hun respectieve talen hoort. Als de spreker niet over een micro beschikt, moeten de tolken bovendien vaak opstaan en dichter bij de spreker gaan staan om hem correct te verstaan, wat de vergadering verstoort.
• Kan men een tolkprestatie opnemen of uitzenden?
Vertalen en tolken zijn prestaties die expliciet beschermd zijn door het auteursrecht (Richtlijn 2001/29 EG, de Conventie van Bern, de Belgische wet van 30 juni 1994). Elke opname of uitzending van de tolkprestatie buiten het expliciet of impliciet gebruik zoals vermeld in de aanvaarde dienstverleningsovereenkomst of bestelbon, dus buiten de vergadering zelf, moet schriftelijk goedgekeurd worden door de tolk. Het gebeurt dat de opname van een taal wordt gevraagd om het werk van het secretariaat te vergemakkelijken. Het komt ook voor dat de tolkprestatie gestreamd wordt. In dit laatste geval vragen de tolken gewoonlijk een supplement van ongeveer 30-50%.
• Hoe een tolk kiezen?
Elke tolk heeft zijn werktalen: een zogenaamde A-taal (de hoofddoeltaal), een of meerdere B-talen (secundaire doeltalen) en een of meer C-talen (passieve talen). Tolken beheersen ook niet allemaal dezelfde technieken. De meeste tolken werken in alle domeinen, maar velen hebben meer ervaring en zijn beter onderlegd in bepaalde specialisaties, zoals techniek, geneeskunde, financiën, enz. In de gids van de BKVT kunt u een geschikte tolk vinden op basis van technieken, werktalen en specialisaties.
• Waarom een beroep doen op een tolk-kwaliteitsadviseur van de BKVT?
U kunt uiteraard de gids van de BKVT raadplegen om uw tolken te vinden, maar tenzij u vertrouwd bent met hun vak, hebt u er baat bij een beroep te doen op een door de BKVT gecertificeerde tolk-kwaliteitsadviseur. Zij kennen de kneepjes van het vak en leven de deontologische regels na die zowel de klanten als de tolken beschermen. Ze zullen u advies geven over de tolkformule die u de beste prijs-kwaliteitverhouding biedt. Doordat ze de meeste tolken kennen, kunnen ze voor u de beste keuze maken. Aangezien ze over het algemeen “op maat” werken voor een beperkt aantal klanten, kunnen ze u aantrekkelijke prijzen voorstellen want hun algemene kosten zijn beperkt.
• Kunnen tolken alles vertalen?
Tolken vertalen a priori een mondelinge uiteenzetting. Hun vertaling zal beter zijn naarmate de kwaliteit van het origineel en de technische middelen voor een goed te begrijpen basis zorgen. Indien de spreker geschreven teksten voorleest, is het onontbeerlijk dat de tolk ze op voorhand heeft kunnen voorbereiden. Video’s worden normaal niet getolkt, tenzij de tolk ze vóór de vergadering heeft kunnen bekijken en voorbereiden.
• Kan men een videoconferentie tolken?
Dankzij de technologische evolutie (5G), professionele teams met een cameraman en een geluidstechnicus, en zalen die uitgerust zijn voor remote interpreting, zal het in de toekomst mogelijk zijn om een correcte kwaliteit van remote interpreting aan te bieden, bijvoorbeeld om de speech van een CEO te tolken voor alle werknemers van een onderneming wereldwijd. Niettemin kan de tolk moeilijk de niet-verbale taal of de sfeer van een vergadering aanvoelen, indien hij niet ter plaatse is. Momenteel wordt er soms een beroep gedaan op remote interpreting in het domein van sociaal of juridisch tolken, hoewel de kwaliteit niet altijd optimaal is.
• Wat zijn de werkuren van een tolk?
Tolken werken volledige dagen van ongeveer 6 gepresteerde uren, of 8 uur met pauzes inbegrepen. Als dat aantal overschreden wordt, factureren de meeste tolken overuren. Op de Belgische markt komen prestaties van korte duur echter vaak voor, voornamelijk bij gemeenteraden, zittingen in het Belgisch Parlement of de Senaat, of ondernemingsraden. In bijzondere gevallen en op vraag van de klant aanvaarden sommige tolken een halvedagtarief. Aangezien de voorbereidingstijd dezelfde blijft, vertegenwoordigt dit tarief meestal twee derde van het tarief voor een volledige dag. Dit voordelige tarief wordt enkel toegepast als de andere halve dag nog vrij is voor een andere opdracht, rekening houdend met de verplaatsingstijd. Het gaat dus om vergaderingen van maximaal 3u30 die eindigen vóór 12u of beginnen na 14u. Wat avondprestaties betreft (die starten na 18u), als de tolk pas na 22u terug thuis is, kan hij geen opdracht aanvaarden voor de dag nadien, en wordt het halvedagtarief meestal niet toegepast. Verder rekenen de meeste tolken een supplement aan voor prestaties buiten de kantooruren. Uurtarieven of zelfs tarieven per minuut zijn niet gangbaar voor tolkwerk, of het nu gaat om prestaties ter plaatse of op afstand. Er moet immers rekening worden gehouden met de tijd voor de verplaatsing of de technische voorbereiding (onboarding voor afstandstolken), de inhoudelijke voorbereiding en de cognitieve belasting.